डिजिटल शिक्षणाच्या माध्यमातून ग्रामीण महिलांच्या सक्षमीकरणाची अनोखी मोहीम – केळशीमध्ये आयोजित eSaheli चे सक्षम कार्ड वितरण शिबिर

Neha Nikumbh
Jul 15
3 min read

दिनांक: २९ मे २०२५

स्थान: ग्रामपंचायत कार्यालय, केळशी, महाराष्ट्र

ग्रामीण भागातील दरी भरून काढण्याचा प्रयत्न

भारताच्या ग्रामीण भागात अजूनही कोट्यवधी महिलांना डिजिटल शिक्षण किंवा कौशल्य विकासाचं योग्य साधन उपलब्ध नाही. eSaheli Mahila Vikas Foundation या संस्थेचं ध्येय आहे की प्रत्येक महिलेला – भले ती कुठल्याही आर्थिक किंवा शैक्षणिक स्तरावर असो – डिजिटल माध्यमातून स्वावलंबी बनवावं.

२९ मे २०२५ रोजी, रत्नागिरी जिल्ह्यातील केळशी गावात eSaheli ने एक सक्षम कार्ड वितरण शिबिर आयोजित केलं, ज्यात ५० महिलांना डिजिटल शिक्षणासाठी नवे दार उघडणारी "सक्षम कार्ड्स" प्रदान करण्यात आली.

सक्षम कार्ड म्हणजे काय?

मराठीत उपलब्ध असलेले व्यावसायिक कोर्सेस
प्रमाणपत्रासह ऑनलाईन शिक्षण
नोट्स, व्हिडिओज, शंका विचारण्याची सोय
आजीवन वैधता

यामुळे महिला त्यांच्या मोबाईलवरूनच मेकअप, ब्युटी पार्लर, मेहंदी, दागिने यांसारखे आणि इतर क्षेत्रातील आवश्यक कौशल्ये शिकून आपल्या स्वतंत्र व्यवसायाची सुरुवात करू शकतात.

शिबिराआधीचा प्रभावी प्रचार

शिबिराची माहिती गावागावात पोहोचवण्यासाठी EMVF टीमने विविध माध्यमातून प्रचार केला:
पोस्टर्स, फ्लेक्स आणि बॅनर्सद्वारे गावांमध्ये
घराघरात जाऊन माहिती देणे
शिबिराच्या दिवशी SMS रिमाइंडर्स

परिणाम? या शिबिरासाठी फक्त तीन दिवसांत ५० जागा भरल्या, आणि ६०–७०% महिला वेळेपूर्वी उपस्थित होत्या.

ही ग्रामीण भागातील महिलांच्या प्रगतीसाठी उत्सुकता आणि तत्परतेची साक्ष आहे.

शिबिराचा प्रवाह: योग्य नियोजन, चांगला प्रतिसाद

शिबिराची सुरुवात ग्रामपंचायत सदस्यांच्या भाषणांने झाली.
eSaheliच्या संचालकांनी EMVF चं उद्दिष्ट व मिशन सादर केले.
सहभागी महिलांच्या आधार आणि मोबाईल क्रमांकाची नोंदणी झाली.
सक्षम कार्ड वितरण करण्यात आले.
डिजिटल पोर्टलचं प्रत्यक्ष प्रात्यक्षिक दाखवण्यात आले.

महिलांना त्यांच्या मोबाईलवरून पोर्टल वापरण्याचं मार्गदर्शन करण्यात आले. यामध्ये कोर्सेसचे व्हिडिओ कसे बघायचे, नोट्स डाऊनलोड करणे, सर्टिफिकेट मिळवणे आणि शंका निरसन अश्या सर्व बाबींची सखोल माहिती देण्यात आली.

महिलांनी निवडलेले कोर्सेस

शिबिरादरम्यान महिलांनी खालील कोर्सेससाठी नावनोंदणी केली:

मेहंदी डिझाईन – १८ (३६.७३%)
मेकअप & ब्युटी बेसिक्स – ९ (१८.३७%)
पार्लर मॅनेजमेंट – ७ (१४.२९%)
हेअर स्टायलिंग – ४ (८.१६%)
आर्टिफिशियल फ्लॉवर ज्वेलरी – ४ (८.१६%)
मकरसंक्रांती डेकोरेशन – ३ (६.१२%)
नेल आर्ट – २ (४.०८%)
रिअल फ्लॉवर ज्वेलरी आणि साडी ड्रेपिंग – प्रत्येकी १ (२.०४%)

या कोर्सेसची निवड स्पष्टपणे दाखवते की महिलांना स्वतंत्र व्यवसाय सुरू करायची प्रेरणा आहे.

शिबिराचा परिणाम

५० सक्षम कार्ड्स वाटप आणि अ‍ॅक्टिवेशन
८५% महिला – पहिल्यांदाच डिजिटल शिक्षण घेणाऱ्या
सर्व कोर्सेस उत्पन्नाभिमुख

लाभार्थिनींच्या भावना

"मी फार शिक्षण घेतलं नाही, पण काहीतरी शिकून स्वतःचं काही सुरू करायचं स्वप्न होतं. शिबिरात मी 'मकरसंक्रांती डेकोरेशन' कोर्स निवडला. आता मला आत्मविश्वास वाटतो की मी घरीच काहीतरी बनवून विकू शकते."

— S.G., केळशी

शिबिरानंतरही सपोर्ट

eSaheli फक्त सक्षम कार्ड देऊन थांबत नाही, तर सातत्याने मार्गदर्शन करतं: